Μέγας Κύων

Κύων Μέγας
πατήστε για μεγαλύτερη εικόνα
Συντομογραφία	CMa
Λατινικό όνομα	Canis Major
Γενική	Canis Majoris
Έκταση	380,1 τετ. μοίρες (0,921 %) Κατάταξη 43ος
Αριθμός άστρων (μέγεθος ≤ 6,5)	147
Πλήρως ορατός σε γεωγραφικά πλάτη μεταξύ 56°N - 90°S

Ο Μέγας Κύων (Λατινικά: Canis Major, συντομογραφία: CMa) είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά στην αρχαιότητα από τον Πτολεμαίο και είναι ένας από τους 88 επίσημους αστερισμούς που θέσπισε η Διεθνής Αστρονομική Ένωση. Βρίσκεται στο Νότιο ουράνιο ημισφαίριο. Είναι αμφιφανής στην Ελλάδα.

Λέγεται ότι αναπαριστά έναν από τους σκύλους που ακολουθούν τον κυνηγό Ωρίωνα. Ο Μέγας Κύων περιλαμβάνει το Σείριο, το λαμπρότερο αστέρα του νυχτερινού ουρανού, κι αυτός ο αστέρας αποτελεί μέρος του Χειμερινού Τριγώνου.

Αξιοσημείωτα χαρακτηριστικά

Ο Άλφα του Μεγάλου Κυνός, γνωστός και σαν Σείριος, είναι ο λαμπρότερος αστέρας, εάν εξαιρέσουμε τον Ήλιο, για τον παρατηρητή στη Γη. Είναι επίσης ένας από τους πλησιέστερους αστέρες. Το όνομα του αστέρα σημαίνει καυτός, εφόσον ο καλοκαιρινός καύσωνας σημειωνόταν αμέσως μετά την ανατολή του Σείριου κατόπιν συνόδου με τον Ήλιο. Οι αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν τέτοιες καλοκαιρινές μέρες κυνικά καύματα, καθώς μόνο οι κύνες ήταν αρκετά τρελοί για να βγουν έξω στον καύσωνα, μ' αποτέλεσμα ο αστέρας Σείριος να ταυτιστεί με κύνες. Ο αστερισμός έτσι έλαβε την ονομασία Μέγας Κύων. Ο β αστέρας του αστερισμού αυτού είναι γνωστός και ως Μουρζίμ.

Εξαιτίας της λαμπρής παρουσίας του στο νυχτερινό ουρανό, ο Σείριος έκανε από νωρίς εντύπωση στους πρώτους αστρονόμους και αποτέλεσε κομμάτι της κουλτούρας αρκετών λαών, ιδιαίτερα των Αρχαίων Αιγυπτίων. Τα άλλα κύρια αστέρια του αστερισμού είναι:

• ε CMa: (1,51) Αντχάρα - παρθένοι
• δ CMa: (1,84) Ουέζεν - το βάρος
• β CMa: (1,98) Μουρζίμ - ο κήρυκας
• η CMa: (2,45) Αλάντρα - ο παρθένος
• ζ CMa: (3,00) Φουρούντ - ο λαμπρός μοναδικός
• γ CMa: (4,11) Μουλιφέν

Ανάμεσα στα διάφορα άλλα (όχι κύρια) αστέρια που ανήκουν στον αστερισμό, ξεχωρίζει ο VY Canis Majoris, που αποτέλει το πιο μεγάλο γνωστό μας αστέρι του Σύμπαντος (2600 ηλιακές ακτίνες).

Αξιοσημείωτα αντικείμενα του μακρινού ουρανού

Σε αυτή την περιοχή του ουρανού δεν υπάρχουν πολλά λαμπρά αντικείμενα. Το μόνο αντικείμενο του καταλόγου του Messier στον αστερισμό του Μεγάλου Κυνός είναι το Μ41 (NGC 2287), ανοικτό σμήνος με οπτικό μέγεθος 4.6. Βρίσκεται περίπου 4 μοίρες απευθείας νότια του Σείριου. Το Μ41 απέχει σχεδόν 2350 έτη φωτός από τη Γη, περιλαμβάνει περίπου 8000 αστέρες, κι έχει διάμετρο περίπου 24 έτη φωτός. Περιλαμβάνει ορισμένους αστέρες τύπου Κ.

Ο Νάνος του Μεγάλου Κυνός είναι ένας νάνος γαλαξίας που ανακαλύφθηκε πρόσφατα, ο οποίος περιστρέφεται γύρω από το Γαλαξία μας και βρίσκεται στον εν λόγω αστερισμό.

Μυθολογία

Ο αστερισμός αυτός ήταν γνωστός στους ανατολικούς λαούς από τα πανάρχαια χρόνια. Στην Ελληνιστική περίοδο, ο αστερισμός αυτός αναπαριστούσε τον Λαέλαπο, το λαγωνικό του Ακταίωνος ή μερικές φορές το λαγωνικό της Πρόκριδος, νύμφης της Άρτεμης, ή το λαγωνικό που έδωσε η Ηώς στον Κέφαλο, τόσο ξακουστό για την ταχύτητα του ώστε ο Δίας το ανύψωνε στον ουρανό. Ο Μέγας Κύων (ή ίσως απλά ο αστέρας Σείριος) είναι το κυνηγόσκυλο του Ωρίωνα, το οποίο καταδιώκει το Λαγό ή βοηθά τον Ωρίωνα στην μάχη του κατά του Ταύρου, όπως αναφέρουν ο Άρατος, ο Όμηρος και ο Ησίοδος. Οι Έλληνες αναφέρονται σ' ένα μόνο σκύλο, αλλά στα χρόνια των Ρωμαίων, ο Μικρός Κύων αναφέρεται ως ο δεύτερος σκύλος του Ωρίωνα.

Οι μύθοι των Ρωμαίων αναφέρονται στον Μέγα Κύνα ως Custos Europae, ο σκύλος που φρουρεί την Ευρώπη αλλά που δεν καταφέρνει να αποτρέψει τη βίαιη απαγωγή της από τον Δία υπό τη μορφή ταύρου. Τον αναφέρουν και ως Janitor Lethaeus, ο κέρβερος της Κόλασης.

Δείτε επίσης

• Κατάλογος αστέρων του Μεγάλου Κυνός

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Ερατοσθένης, Καταστερισμοί ή Αστροθεσίαι: Κύων Μέγας